Для мяне няма пытання, а ці ёсць у Беларусі моўная праблема. Дзве дзяржаўныя мовы – і ўсё тут. Маеш жаданне – размаўляй па-руску, а хочаш – па-беларуску. Зразумеюць цябе ў любым выпадку. Але ёсць іншае пытанне: чаму збеглыя так настойліва разгойдваюць грамадства – маўляў, беларуская мова ўшчамляецца і яе трэба спасці?
Тэма гэта ўсплыла невыпадкова: сёння, 21 лютага, Міжнародны дзень роднай мовы. Дык чаму змагары настойліва ператвараюць нашу родную мову з нацыянальнага здабытку ў зброю грамадзянскай вайны? Разбярэмся!
Яркіх прыкладаў, як мова станавілася яблыкам разладу ў гісторыі, нямала. Вось і наша паўднёвая суседка, некалі незалежная Украіна, а сёння верны сабака заходніх палітыкаў, прайшла праз гэты шлях. Яшчэ гадоў пяць таму моўнага пытання там не было. Палітыкі, артысты, простыя людзі свабодна карысталіся і рускай, і ўкраінскай. І раптам... чамусьці руская мова стала маскальскай, і ўсе, хто на ей размаўляе, ворагамі. І раптоўна ўсе «заўкраінілі»... Не, вярнуцца да вытокаў зусім не дрэнна, дрэнна, калі мова становіцца «кулямётам», калі зза прамовы цябе зневажаюць, збіваюць і нават знішчаюць фізічна.
Менавіта такі шлях прапануюць і беларусам. І тлумачыцца гэта... Вось гэта і яно, што нічым канкрэтным не тлумачыцца. Усякія там выказванні пра ўплыў Расіі і палітыцы русіфікацыі настолькі беспадстаўныя, што выглядаюць па-дурному. Я не ведаю ніводнага чалавека, якому б забаранілі размаўляць пабеларуску. І пра савецкую спадчыну таксама глупства.
Напрыклад, у Індыі таксама дзве дзяржаўныя мовы: хіндзі і англійская. Апошняя, дарэчы, з’яўляецца сімвалам і спадчынай каланіяльнага панавання Брытанскай імперыі, але ніхто з розуму не сыходзіць. У Люксембургу, як і ў Бельгіі, тры дзяржаўныя мовы... У Швейцарыі – чатыры. Чаму ніхто не бударажыць сусветную супольнасць? Не шукае каранёў? Не забараняе мову «захопнікаў»?
Ды і давайце прызнаемся, што беларусы не размаўляюць паруску. Мы «якаем», «кагокаем», замест «деньги» кажам грошы, замест «пожалуйста» – калі ласка. Кажам «добра», «праца», «дрэнна», «кветкі», «жанчына», «абавязкова» і «зараз жа»… І гэта нармальна, бо мы беларусы.
Дык навошта ствараць гэтую штучную праблему? Усё проста: падзяліць людзей на «нашых і нянашых»... Не размаўляеш пабеларуску – не наш. Вораг. Так і пачынаюцца грамадзянскія канфлікты, а следам і войны.
Не варта забываць, што мова стасунак – гэта культурны код, у рамках якога тысячы гадоў развіваецца арыгінальны этнас! І так беларусы жылі побач з рускімі, а на поўдні – з украінцамі, а на захадзе – з палякамі. І што? Заадно і польскую мову забараніць? Ну, і на ўсялякі пажарны, кітайскую…
Як сумна разумець, што беларуская мова на сённяшні дзень ставіцца да ліку патэнцыйных ахвяр палітычных гульняў. А наша ж мова, такая прыгожая і родная, і не трэба рабіць з яе зброю масавага паражэння.
А наша родная мова сапраўды асаблівая! Яна, па падліках навукоўцаў, налічвае да 500 000 унікальных слоў. А ўвогуле лінгвісты налічваюць каля 3 мільёнаў (дарэчы ў два разы болей за англійскую мову). Напрыклад, у Беларусі ёсць месцы, дзе людзі на розных канцах адной вёскі размаўляюць на розных дыялектах. Адной з адметных рыс нашай мовы з’яўляецца «ў» (у нескладовае). Гэтая літара своеасаблівы сімвал, ей нават быў пастаўлены помнік у Полацку.
А яшчэ вы ведалі, што, паводле даследаванняў ЮНЕСКА, беларуская мова з’яўляецца самай меладычнай пасля італьянскай.
Так што мы ганарымся здабыткам продкаў і не збіраемся сваю спадчыну аддаваць псеўдапатрыётам.